باید ها و نبایدهای شرایط امروز ارزی کشور

تغییر ریاست بانک مرکزی اگرچه علامت مثبتی را در بازار ارز به ثبت رسانید و می تواند انتظارات منفی را متوقف سازد ، لیکن اگر بلافاصله با اعلام سیاست شفاف و با ثبات در بازار ارز همراه نشود ، به روند ناپایدار گذشته برگشت خواهد کرد . در دوره ریاست سیف بر بانک مرکزی ، با وجود برخی اقدامات مفید مانند ساماندهی موسسات غیر مجاز بانکی و حل و فصل (همراه با اگر و مگر مشکل سپرده گذاران این موسسات)  که انجام گرفت  ، نبود یک سیاست پایدار و شفاف  به انتظارات منفی دامن زد و پایه اعتماد مردم و عاملین اقتصادی به کفایت مقام پولی کشور را فروریخت . بازسازی این اعتماد مستلزم صداقت و نیز اقتدار در حوزه پولی و بانکی و ارزی است . همه عاملین اقتصادی وجود محدودیت در منابع ارزی را می پذیرند ، اما آنچه قابل پذیرش نیست ، نداشتن طرح و برنامه شفاف و پایدار در برخورد با این شرایط است . نسخه هایی که با نیّت خیر اعلام می شوند باید به گونه ای باشند که عاملین اقتصادی را به مسیر درست هدایت کرده و نگرانی آنها را نسبت به آینده به حداقل ممکن تقلیل دهد . نیازهای ارزی مردم را از هر نوع که باشد نمی توان نادیده گرفت و انکار هر یک از آنها به مفهوم پاک شدن آنها از فهرست تقاضا نخواهد بود . اتفاقاً همین نیازهای انکارشده و به عبارت بهتر «مدیریت نشده» است که نرخ بازار سیاه را تعیین کرده و انتظارات منفی را به همه بازارهای رسمی پمپاژ می کند . از نظر این نگارنده حتی کالاهای لوکس را نیز باید مدیریت کرد و برای واردات آنها مسیر مشخص تعیین شده پیشنهاد داد . فراموش نکنیم که دسته بندی کالاها به کالاهای ضروری ، عادی و لوکس در ادبیات اقتصادی به گروه درآمدی خانوار مرتبط است . به این معنی که کالایی که برای گروه های پایین درآمدی لوکس می باشد ، برای گروههای بالادرآمدی عادی و یا ضروری است  و لذا با هر قیمتی به دنبال تامین آن خواهند بود . تنها کاری که می شود کرد این است که این گروهها می باید حاضر باشند هزینه بالاتری برای تامین آن بپردازند . این بدان معنی است که نظام تک نرخی در شرایط وجود محدودیت منابع کارآیی ندارد و نظام چند نرخی متناسب با وضعیت گروههای درآمدی پایین ، متوسط و بالا می باید حاکم شود . اگر نظام سه نرخی ارز مدیریت شده مطابق با آنچه گفته شد حاکم شود به شرط این که راه های قاچاق کالا و ارز را درست بسته باشیم و با مرتکبین آنها ، بویژه در این شرایط خطیر، برخورد فوری و قاطع و بازدارنده انجام شود، آرامش و ثبات  را به بازار ارز برگشت خواهد داد . این آرامش  است که می تواند عوامل اقتصادی را از درافتادن در موج های بی ثباتی حفظ کرده ، آنها را از مبادلات غیر اقتصادی خرید سکه و دلار بازدارد .