ما و لیست سیاه FATF : چرا باید به فال نیک گرفت ؟
اله مراد سیف / کارگروه ویژه اقدام مالی اروپا موسوم به (FATF) جمعه دوم اسفند ۱۳۹۸ ایران را در لیست سیاه خود قرار داد.روشن است که این اقدام کارگروه ویژه با وجود این که ج.ا.ایران از سالها قبل به ۳۷ بند از ۴۱ بند تعهدات مربوطه عمل کرده و در تمام این مدت نماینده این کارگروه در ایران حضور داشته و رصد تراکنش های مالی ایران را انجام می داده است و از چهار مورد باقی مانده نیز دو مورد آن به تصویب مراجع ذیربط رسیده و تنها پذیرش عضویت در دو کنوانسیون از تعهدات باقی مانده بود، کاملا سیاسی و جانبدارانه بوده است . این اقدام نشان داد که امریکا بنا داشته با بهره گیری از نهادهایی این چنینی همه راههای دور زدن تحریم ها را از دست جمهوری اسلامی ایران خارج کند . در مقابل، ج.ا.ایران در عملکرد اقتصادی خود بویژه در تجارت خارجی در سال جاری نشان داد که در حال عبور از تله تحریم بوده و آمار موفقی از صادرات و واردات را ثبت کرده است به طوری که مجموع تجارت ما به حدود ۸۰ میلیارد دلار بالغ شده و تراز تجاری ما نیز مثبت بوده است . این موفقیت به خوبی بیانگر تاب آوری تجاری ما در برابر تحریم های همه جانبه امریکا می باشد. چنین موفقیتی تنها یک معنی دارد و آن دستیابی ج.ا.ایران به راههایی مطمئن برای عبور از تحریم ها و دور زدن آن است . راههایی که برای امریکایی ها شناخت آنها برای بستن همه منافذ تحریم از اولویت و اهمیت بسیار زیادی برخوردار است . بی دلیل نیست که همه مقامات امریکایی صراحتا بر لزوم پذیرش همه تعهدات FATF از جانب ج.ا.ایران تاکید داشته اند و متاسفانه فشارهای داخلی زیادی را نیز در این ارتباط شاهد بودیم . آنچه در یکسال جاری بر ما گذشت از این جهت مطلوب نبود . برخی مسئولین شاید از روی خیر خواهی همان کاری را کردند که دشمن می خواست و آن ایجاد ترس در داخل از نپذیرفتن شرایط FATF بود . اما از آنجا که مجمع تشخیص مصلحت برای تصویب آن کنوانسیون ها به درستی متقاعد نشد، عملا تیر امریکایی ها به سنگ اصابت کرد و دست آنها خالی از این حربه شد . از طرف دیگر آنها انتظار داشتند با طرح موضوع در داخل فرصتی برای ایجاد شکاف در مسئولین پیدا کنند و مردم را در برابر حاکمیت قرار دهند که این توطئه نیز با مشایعت عجیب ده ها میلیونی پیکر پاک سردار مقاومت حاج قاسم سلیمانی و مانور عظیم ملت ایران در راهپیمایی ۲۲ بهمن خنثی شد . لذا بسیار طبیعی است که از ملت ایران اسلامی عصبانی باشند و ما را در لیست سیاه خود قرار دهند . هم اکنون چه باید کرد؟
- اولین نکته مهم آن است که از دشمن هراس نداشته باشیم . چنین شرایطی همانند وضعیتی است که برای یاران پیامبر اکرم (ص)بعد از جنگ احد پیش آمد که آنها را از اجماع کفار بر علیه مومنین می ترسانیدند. در شرایطی که همه زخم خورده جنگ بودند و توان زیادی برای آنها باقی نمانده بود . اما ایمان آنها موجب ایستادگی آنها و تعقیب مشرکین گردید و شکست ظاهری آنها را به پیروزی مبدل کرد. این واقعه عجیب در قرآن کریم در آیات ۱۷۳ تا ۱۷۵سوره آل عمران چنین آمده است :
« همان کسانی که مردمِ [منافق و عوامل نفوذی دشمن] به آنان گفتند: لشکری انبوه از مردم [مکه] برای جنگ با شما گرد آمده اند، از آنان بترسید. ولی [این تهدید] بر ایمانشان افزود، و گفتند: خدا ما را بس است، و او نیکو وکیل و [نیکو کارگزاری] است./ پس با نعمت و بخششی از سوی خدا [از میدان جنگ] بازگشتند، در حالی که هیچ گزند و آسیبی به آنان نرسیده بود، و از خشنودی خدا پیروی کردند؛ و خدا دارای فضلی بزرگ است. / در حقیقت این شیطان است که دوستانش را [با شایعه پراکنی و گفتار وحشت زا، از رفتن به جهاد] می ترساند؛ پس اگر مؤمن هستید از آنان نترسید و از من بترسید. »
- نکته دوم لزوم قطع امید مسئولین از پی جویی راهکار حل مسایل در خارج و در مقابل چشم امید دوختن به داخل است . این نه بدان معنی است که حقوق خود را از دیگران مطالبه نکنیم بلکه نباید برای اقدام و عمل در داخل منتظر هیچ اقدامی از سوی آنان باشیم .
- خوشبختانه به دلیل مضیقه هایی که تحریم و دشمنی امریکا برای مسئولین فراهم کرد در سالهای اخیر اقدامات مطلوبی در برخی زمینه ها انجام شد و نتایج مثبت خود را آشکار کرد که از جمله آنها مدیریت منابع و مصارف ارزی بود . این تجربه نشان داد که می توان با مدیریت تکانه های خارجی ثبات نسبی را در داخل کشور برقرار کرد . همچنین این تجربه نشان می دهد که مردم به سرعت می توانند با سیاست های سنجیده نظام هماهنگ شوند و از مسیری که دشمن طراحی کرده است فاصله بگیرند .
- در جدیدترین تجربه از نوع همراهی مردم باید به عکس العمل بازار بورس در روزهای بعد از بردن ایران به لیست سیاه توسط گروه ویژه اقدام مالی اشاره کرد که شاخص کل بورس مثبت و افزایش غیر منتظره ای را نشان میداد. چنین اعتمادی از ناحیه مردم سرمایه بزرگی است که می باید پشتوانه اقدامات اساسی مسئولین در سامان دادن به امور اقتصاد داخلی گردد .
- اساسی ترین اقدامی که می باید در دستور کار مسئولین در جنگ اقتصادی دشمن باشد کُند کردن سلاح تحریم است . اقتصاد ایران به برکت ذخایر و منابع غنی انرژی و نیز موقعیت عجیب جغرافیایی با مرزهای گسترده اساسا قابل محصور کردن نیست و همه تلاش دشمنان نیز تا کنون در این جهت با شکست مواجه شده است . آنچه امروزه به عنوان تاثیر تحریم ها در کشور ملاحظه می شود بواقع بیشتر ناشی از مدیریت ضعیف مقابله با تحریم ها در داخل می باشد .
- در سالی که گذشت برخی ظرفیت ها به صورت خودجوش (و بیشتر بر اثر مزیت یافتن صادرات با افزایش نرخ ارز فعال شد) لیکن برخی ظرفیت ها نیز در داخل در معرض خطر قرار گرفت که برای این ظرفیت ها می باید با فرض نبود بودجه های نفتی در سال پیش رو فکر اساسی نمود.
- اساسا اقتصاد ایران در حال پوست اندازی و خروج از وابستگی به نفت است . برای همه بخش هایی که به نوعی وابسته به تزریق منابع نفتی در داخل هستند می باید برنامه ریزی کرد . واگذاری طرح های عمرانی به مردم از جمله برنامه های جایگزین می تواند باشد که متاسفانه به رغم قانون شدن آن ، نهاد سازی لازم برای آن صورت نگرفته است .
- از جمله دیگر موارد دیگری که می باید جدی گرفته شود اجرای درست اصل ۴۴ و ایجاد زمینه برای مشارکت حداکثری مردم در اقتصاد است . این تحول اگر با اصلاح نظام بانکی و توسعه بازار سرمایه همزمان صورت گیرد می تواند در افزایش بهره وری ملی، رانت زدایی ، رفع مفاسد اقتصادی ، افزایش رقابت پذیری اقتصاد و رشد و بلکه جهش اقتصادی بسیار موثر باشد .
نتیجه نهایی : به عنوان یک بدهکاری ملی بزرگ از جانب دولت محترم جناب روحانی به مردم و انقلاب ، بابت زمان گران سنگی که در مذاکراتِ بی نتیجه برجام و پسابرجام از ملت تلف شد، می باید در زمان باقی مانده از این دولت، اقداماتی اساسی برای دوران گذار از اقتصاد نفتی در دستور کار قرار گیرد. در همین رابطه،تشکیل مجلس یازدهم با اکثریتی انقلابی و تازه نفس سرمایه بزرگی است که نباید از آن غافل شد . حداقل کاری که می شود و باید کرد، ریل گذاری درست در اقتصاد برای حرکت دولت های بعدی است . جدی گرفتن سیاست های اقتصاد مقاومتی به عنوان تنها نسخه شفابخش اقتصاد ایران و پیوند زدن آن با مدیریت جهادی می تواند تحولی تاریخی را رقم بزند که کمترین نتیجه آن نا امیدی دشمن از مقابله اقتصادی با ملت بزرگ ایران خواهد بود .